Met de release van Gnome 48 biedt de populaire desktopomgeving voor Linux nu volledige ondersteuning voor kleurbeheer en HDR onder Wayland. Ook op het gebied van energiebeheer zijn er verbeteringen doorgevoerd.
Altijd op de hoogte zijn van alle ontwikkelingen omtrent Linux?
Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief:
Je aanmelding is helaas niet gelukt. Probeer het later nog eens.
Gnome 48 wordt de standaard in toekomstige distributies
Zoals gebruikelijk verschijnt de nieuwe versie een half jaar na zijn voorganger – een vast ritme binnen de ontwikkelcyclus van Gnome. Gnome 48 is echter meer dan een reguliere update. Niet alleen brengt deze release technologische vooruitgang, maar hij wordt ook standaard opgenomen in de volgende versies van de twee van de meest gebruikte Linux-distributies: Ubuntu en Fedora. Daarnaast heeft Debian gekozen voor Gnome 48 als default desktopomgeving voor Debian 12 “Trixie”, dat in de tweede helft van 2025 wordt verwacht. Voor Debian-gebruikers betekent dit dat zij nog jarenlang met deze versie zullen werken, een keuze die de impact van deze release verder vergroot.
HDR nu volledig functioneel onder Wayland
Een van de meest zichtbare verbeteringen in Gnome 48 is de ondersteuning voor HDR (High Dynamic Range) onder Wayland. Waar HDR eerder nog een experimentele functie was in Gnome 47 en handmatig geactiveerd moest worden, werkt het nu standaard op geschikte monitoren. Voor deze functionaliteit is een AMD-grafische kaart met de AMDGPU-driver vereist of een Nvidia-kaart met de propriëtaire driver vanaf versie 550.54.14.
Om te controleren of een aangesloten monitor HDR ondersteunt, heeft Gnome een nieuw hulpmiddel geïntroduceerd: “gdctl”. HDR wordt op dit moment vooral ondersteund in GTK4-applicaties, maar veel software loopt nog achter op dit gebied. Zo is er na zes jaar nog steeds geen volwaardige HDR-ondersteuning in Firefox, terwijl programma’s zoals de videospeler mpv en het Steam-platform van Valve met Proton en Gamescope al wél HDR kunnen gebruiken voor bepaalde games.
Uitgebreid kleurbeheer en vloeiendere beelden
Naast HDR krijgt kleurbeheer nu een volwaardige rol binnen Gnome. Door verbeteringen in de Wayland-compositor kunnen gebruikers kleurprofielen instellen voor hun monitoren en printers. Dit nieuwe “Color Management”-menu in de instellingen maakt het mogelijk om kleurprofielen in te stellen en extra profielen van fabrikanten te downloaden – handig voor wie een zo natuurgetrouw mogelijke weergave wil.
Ook op het gebied van bewegend beeld heeft Gnome een flinke stap gezet. Zo is Triple Buffering nu standaard. Dit is vooral merkbaar op systemen met hoge resoluties, zoals 4K-schermen. Ubuntu experimenteerde al met patches om dit te verbeteren, maar die werkten niet optimaal met Nvidia-hardware. Nu is Triple Buffering direct in de Gnome Wayland-compositor geïntegreerd, waardoor het onafhankelijk van de gpu goed functioneert. Het resultaat? Minder frameverlies en een vloeiendere ervaring – met tot 60 Hz verversingssnelheid bij 4K-schermen.
Nieuwe functies in Gnome 48 release
Een andere nieuwe toevoeging is de “Wellbeing”-functie in de Gnome-instellingen. Dit systeem helpt gebruikers om regelmatig pauzes te nemen en oogvermoeidheid te verminderen. Op een manier vergelijkbaar met Apples Screen Time kan Gnome gebruikers eraan herinneren om schermpauzes te nemen en de interface tijdelijk in neutrale grijstinten weergeven.
Op het gebied van energiebeheer ondersteunt Gnome nu de mogelijkheid om via het systeeminstellingen-menu de laadlimiet van laptopaccu’s te beperken. Dit voorkomt onnodige slijtage van de batterij en verlengt de levensduur. Deze functie maakt gebruik van de “upower”-technologie.
Nieuwe applicaties en verbeteringen in softwarebeheer
Gnome introduceert ook een nieuwe standaard audioplayer genaamd “Decibels”, die de oude Rhythmbox vervangt. Decibels biedt een minimalistische interface, zoals past binnen de Gnome-filosofie.
Daarnaast is de Gnome Software-app verbeterd en ondersteunt deze nu Flatpakref-bestanden direct als geregistreerd bestandsformaat. Dit betekent dat Flatpak-apps nu eenvoudiger geïnstalleerd kunnen worden via de grafische interface, zonder dat er nog handmatige opdrachten in de terminal nodig zijn.
Beschikbaarheid van Gnome 48
De release notes van Gnome 48 geven een volledig overzicht van alle grote en kleine verbeteringen. De nieuwe versie is nu al te testen in de bèta van Fedora Linux 42 en kan eenvoudig worden uitgeprobeerd in een virtuele machine of op fysieke hardware. Daarnaast biedt het Gnome-team een Live-systeem aan waarmee gebruikers de nieuwe functies kunnen verkennen. Dit systeem is echter niet bedoeld als volwaardige Linux-distributie voor dagelijks gebruik.
Altijd op de hoogte zijn van alle ontwikkelingen omtrent Linux?
Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief:
Je aanmelding is helaas niet gelukt. Probeer het later nog eens.
Elwin Hodžić(Web)redacteur bij c't.Ondanks de studie geschiedenis, altijd al een passie gehad voor alles wat met IT te maken heeft. Sleutelt in zijn vrije tijd graag aan pc’s, van de hardware tot het uitpluizen van de BIOS-instellingen om een pc zo optimaal mogelijk te laten werken.
